Elektrikli Araç Şarjının Geleceği: ISO 15118 Standardını Artık Görmezden Gelemezsiniz!

Elektrikli araç dünyasında devrim yaratan, adı sıkça geçen bir standart var: ISO 15118. Çift yönlü şarj ve Tak & Şarj (Plug & Charge) gibi yenilikçi özelliklerin anahtarı olarak gösterilen bu standart, e-mobilite sohbetlerinin merkezine oturmuş durumda. Peki, ISO 15118 tam olarak ne işe yarıyor ve elektrikli araç dünyasında kaybolmamak için bilmeniz gerekenler neler? Detayları sizin için derledik!

ISO 15118'e Genel Bakış:

• Tak & Şarj ve V2G Şarjı: ISO 15118, Tak & Şarj (aracın şarj istasyonu tarafından otomatik olarak tanınması) ve V2G (Araçtan Şebekeye, yani elektrikli araç bataryasından şebekeye veya bir binaya enerji gönderme) çift yönlü şarj imkanlarını sunar.
• Adaptasyon Süreci: Şu anda tüm elektrikli araçlar ve şarj cihazları ISO 15118'i desteklemese de, uyumlu cihazların sayısı hızla artıyor.
• Akıllı Wallbox'lar: ISO 15118 yaygınlaşana kadar akıllı wallbox'lar, birçok akıllı özellik sunarak pratik bir alternatif oluşturuyor.

ISO 15118 Nedir?

ISO 15118, hem AC hem de DC şarj istasyonları ile elektrikli araçlar arasındaki iletişimi tanımlayan bir standarttır. Bu, onların "ortak dili" gibidir. Verilerin nasıl yapılandırılacağını ve değiş tokuş edileceğini belirler, böylece çift yönlü şarj ve Tak & Şarj gibi özellikler mümkün hale gelir. Bu standart olmadan, farklı üreticilerin cihazları birbiriyle iletişim kuramazdı. Sektördeki çoğu oyuncu, e-mobiliteye geniş kabul kazandırmak için bu tür standartların kritik olduğunu kabul ediyor.

ISO 15118'in Artıları ve Eksileri:

ISO 15118-20 Nedir?

ISO 15118, birçok tamamlayıcı bölümden oluşur ve ISO 15118-20 bunlardan biridir. Bu özel güncelleme, kablosuz şarjı, çift yönlü şarjı ve otomatik bağlantılı (ACD) şarjı* olanaklara ekler. Diğerleri, örneğin ISO 15118-8, temel standardın sadece iyileştirmeleridir.

*Kablolu, manuel takma gerektirmeyen otomatik bağlantı.

ISO 15118 Ne İşe Yarar?

ISO 15118, Tak & Şarj ve çift yönlü şarjı mümkün kılar. Tak & Şarj, aracınızın şarj istasyonu tarafından otomatik olarak tanınmasını ve şarjın başlamasını sağlar. Çift yönlü şarj ise, aracınızın bataryasında depolanan enerjiyi şebekeye veya bir binaya göndermenize olanak tanır.

Tak & Şarj (Plug & Charge):

Elektrikli aracınız ISO 15118'i destekliyorsa, Tak & Şarj özelliğini etkinleştirebilir ve her seferinde RFID kartı veya uygulama kullanmak zorunda kalmadan favori sağlayıcılarınızla şarj etmenin keyfini çıkarabilirsiniz. Elbette, şarj sağlayıcılarının da ISO 15118'i desteklemesi ön koşuldur.

IONITY gibi bazı şarj ağları zaten Tak & Şarj'ı destekliyor. Almanya'da 14 Ekim 2024'ten itibaren tüm kamu AC ve DC şarj cihazlarının dijital olarak bağlanması gerekecek. Şebeke ve elektrikli araç ile çift yönlü iletişim kurabilmeleri gerekecek. ISO 15118 adı belirtilmese de, özellikleri yeni kurallara uyuyor, bu nedenle daha fazla ağın bunu desteklemesi muhtemel.

Tak & Şarj konsepti, kimlik doğrulama ve faturalandırmanın otomatik olarak, sizin hiçbir şey yapmanıza gerek kalmadan gerçekleşmesidir. Ödeme söz konusu olduğunda, dijital cüzdanınızın güvenliği konusunda endişeleriniz olabilir. Ancak endişelenmenize gerek yok, çünkü bu düşünülmüştür. Bir aracın MAC adresini kullanan ve tam veri koruması sunmayan Autocharge'dan farklı olarak, ISO 15118, tüm iletişimin güvenli ve gizli olmasını sağlamak için kriptografik katmanlar ve şifreleme teknikleri kullanır.

Çift Yönlü Şarj:

ISO 15118-20, elektrikli araçların sadece şebekeden güç çekmekle kalmayıp, ihtiyaç duyulduğunda geri göndermelerini de sağlar. Bu, daha akıllı enerji yönetimi, gelişmiş şebeke istikrarı ve yenilenebilir enerjinin daha verimli kullanılması için kapı aralar.

• Araçtan Şebekeye (Vehicle-to-Grid - V2G): ISO 15118, elektrikli araçları akıllı şebekeye bağlamaya yardımcı olur. Bu, enerji üreticilerini, kullanıcıları ve transformatörler gibi bileşenleri bağlamak için dijital iletişim kullanan şebeke anlamına gelir. V2G şarjına izin verdiğinizde, sistem şebeke verilerini, aracın mevcut batarya seviyesini ve belirli bir zamana kadar istediğiniz şarj durumunu dikkate alarak kişiselleştirilmiş bir şarj planı oluşturur. Bu, enerji arzı ve talebinin eşleşmesine yardımcı olur.
• Araçtan Eve (Vehicle-to-Home - V2H): V2H, V2G ile aynı konsepti evinize getirir. Fikir basit: elektrikli aracınız yedek bir güç kaynağı olarak hareket edebilir. Yoğun saatlerde veya elektrik kesintilerinde binaya elektrik sağlayabilir. ISO 15118-20, aracınız ve ev enerji sisteminiz arasındaki iletişimi etkinleştirerek bunu mümkün kılar. V2H, güneş panelleri ve/veya esnek enerji tarifeleri kullanıyorsanız size finansal faydalar bile sağlayabilir.

Akıllı Şarj:

ISO 15118, EV ve şarj cihazının dinamik yük bilgilerini değiş tokuş etmesine olanak tanır. OCPP 2.0.1 (başarılı ISO 15118 çalışması için gereken sürüm), şarj cihazı ile arka uç sistemi arasındaki iletişimi etkinleştirir. Birlikte, şebeke dostu bir şekilde (yeniden) müzakere edilebilen akıllı bir şarj programını etkinleştirirler. Bu, şunlara yardımcı olur:

• Şarj sürelerini ve oranlarını optimize etmek.
• Şebeke aşırı yüklenmesini önlemek (pik tıraşlama).
• Yenilenebilir enerjiyi daha iyi kullanmak.

ISO 15118'i Kimler Kullanabilir?

ISO 15118'in sunduğu kolaylıklar sadece bireysel araç sahipleriyle sınırlı değil. Daha geniş bir kitleye hitap ediyor ve şarj ekosisteminin çeşitli paydaşları için önemli faydalar sağlıyor:

• Filo Yöneticileri: Birden fazla elektrikli teslimat aracını yönetmek, şarj kartları veya uygulamalarla uğraşmak yerine, ISO 15118 ile araç otomatik olarak tanınır ve şarj/faturalandırma otomatik olarak halledilir. Bu, sürücülerin sadece aracı takıp uzaklaşmasını sağlar ve operasyonel karmaşıklığı azaltır.
• Güneş Paneli Sahibi Ev Sahipleri: V2G destekli bir EV'niz varsa, güneşli günlerde fazla enerjiyi aracınızda depolayabilir ve talebin yüksek olduğu akşam saatlerinde bu enerjiyi evinizde kullanabilir veya şebekeye geri satabilirsiniz. Bu, enerji maliyetlerini düşürme ve hatta gelir elde etme potansiyeli sunar.
• Şarj Noktası Operatörleri: ISO 15118, RFID kartları, uygulamalar veya ödeme hatalarıyla uğraşmak yerine, sürücülerin sadece takıp uzaklaşmasını sağlayarak kamu şarj noktalarında EV sahipleri için şarjı kolaylaştırır. Bu, daha az başarısız şarj denemesi, daha az kafa karışıklığı ve daha az destek çağrısı anlamına gelir, bu da daha iyi müşteri memnuniyetine yol açar.
• Akıllı Şebeke Operatörleri: Akıllı şebekeler yaygınlaştıkça, ISO 15118 aşırı yüklenmeleri önlemek için onların zekasını kullanmanın yollarından biridir. Yoğun yaz günleri gibi yüksek riskli durumlarda, çift yönlü şarj şebeke üzerindeki yükü hafifletebilir ve elektrik kesintisi riskini azaltabilir.

ISO 15118'in Yaygınlaşmasının Önündeki Başlıca Zorluklar:

ISO 15118'in yaygınlaşması, mevcut altyapı ve teknolojik kısıtlamalar nedeniyle bazı zorluklarla karşılaşıyor:

• Uyumlu EV'lerin ve Şarj Cihazlarının Sınırlı Kullanılabilirliği: Porsche Taycan, Mercedes-Benz EQS ve Ford Mustang Mach-E gibi modellerde Tak & Şarj desteği artarken, bu hala yeterli değil. Özellikle AC şarj cihazları için yazılım desteği eksikliği devam ediyor.
• Karmaşık Sertifika Yönetimi: Tak & Şarj'ın uygulanması, sağlam bir açık anahtar altyapısı (sertifika verme, iptal etme, depolama) gerektirir. ISO 15118-20 ayrıca daha büyük sertifikalar ve TLS 1.3 talep eder, bu da EV/şarj cihazı donanımını zorlayabilir.
• Yavaş Kimlik Doğrulama: Sertifika anlaşması ve TLS oturum kurulumu, özellikle yoğun ağlarda, birkaç saniye veya daha uzun sürebilir. Bu tür gecikmeler, amaçlanan "Tak & Yürü" basitliğini baltalar.
• V2G Şarjı Hala Erken Aşamalarında: ISO 15118‑20, V2G desteği içerir. Ancak, düzenleyici engeller, teşvik eksikliği ve az sayıda çift yönlü şarj cihazı nedeniyle pazar benimsenmesi sınırlıdır. Şu anda, V2G çoğunlukla deneyseldir.

ISO 15118 Özelliklerine Alternatifler:

ISO 15118, şebeke yük dengelemesine katkıda bulunabilen ve şarjı gerçekten kolaylaştırabilen özellikler sunar. Ancak standart henüz çok yaygın değilken, onsuz da benzer imkanlardan faydalanabilirsiniz. Örneğin, go-e Charger gibi akıllı wallbox'ların akıllı işlevselliği ile EV şarjınızı başka birçok yolla optimize edebilirsiniz:

• Yük Kaydırma: go-e Charger ve go-e Controller, V2G iletişimi gerektirmez ve yine de yükü eşit derecede verimli bir şekilde kaydırmanıza olanak tanır. Enerji kullanımını yoğun olmayan saatlere planlayın ve elektrikli aracınızı evde elektrik talebi düşük olduğunda şarj edin. Bunun hem çevre hem de enerji faturanız üzerinde olumlu bir etkisi olabilir.
• PV Fazlası Şarjı: Daha önce şebekeden veya güneş panellerinizden aldığınız elektriği satabilmek bir avantaj gibi görünse de, bir wallbox satın alırken V2G iletişimi gerekli bir özellik değildir. Satış enerji fiyatı genellikle satın alma fiyatına kıyasla çok düşüktür. Fazla enerjiyi elektrikli aracınızı şarj etmek için kullanarak çok daha fazla kar edebilirsiniz. go-e Charger, go-e Controller veya herhangi bir başka EMS ile birlikte bunu sizin için halleder.
• Tak & Çalıştır (Plug & Play) Tak & Şarj'a Alternatif: go-e Charger'ı takın, araca bağlayın ve şarj işlemi otomatik olarak başlayacaktır. Bu ayarları, bir uygulama veya RFID kartıyla şarjı başlatmanız gerekecek şekilde değiştirebilirsiniz, ancak korumalı alanlar için Tak & Çalıştır son derece pratik olabilir.

2025'te Hangi Şarj Cihazları ISO 15118'i Destekliyor?

Haziran 2025 itibarıyla, birçok DC şarj cihazı ISO 15118'i desteklemekte ve zaten Tak & Şarj için kullanılmaktadır. Buna karşılık, standardı destekleyen AC şarj cihazları sadece donanım tarafında hazırdır. AC Tak & Şarj için yazılım çözümü henüz tamamlanmamıştır. Ancak, mevcut olanlara bir göz atalım:

ISO 15118'e Göre Tak & Şarj Sunan DC Şarj Ağları:

• IONITY
• Aral Pulse

ISO 15118'i Destekleyen AC Şarj İstasyonları:

• go-e Charger PRO
• ABL eM4
• innogy eBox Professional Wallbox
• Home Charger Touch
• Amperfied Heidelberg Connect Business
• Elli Charger PRO
• Menneke's AMTRON® Professional
• Webasto Live
• Webasto Next LU
• Walther Werke smartEVO 11
• TechniColt 1100 Smart
• Juice Charger me
• Keba x-series

GO-E Charger Gemini Flex 22 kW Elektrikli Araç Hızlı Şarj Cihazı (Mobil I Sabit)

TOGG T10X, TESLA Model Y Aracınızın Hızlı Şarj istasyonu. GO-E Charger Gemini Flex Mobil 22 kW Elektrikli Araç Hızlı Şarj Cihazı

Ever Şarj A.Ş. | go-e Türkiye DistribütörüGO-E

Unutmayın ki "V2X-ready" ve "Plug & Charge-ready" olarak etiketlenen AC şarj cihazları donanım tarafında hazırlanmıştır. Bunlar için yazılım henüz mevcut değildir. go-e Charger PRO, ISO 15118 teknolojisi için donanım olarak hazır olan bir wallbox örneğidir. Gelecekte bu, elektrikli aracınızın fişe taktığınız anda otomatik olarak kendini tanıtacağı ve şarj etmeye başlayacağı anlamına gelir. Wallbox'ınız dışarıdaysa veya başka insanların erişebileceği bir yer altı garajındaysa, yetkisiz kullanımı engellemek isteseniz bile şarjı başlatmak için artık RFID çipine ihtiyacınız olmayacak.

Hangi Elektrikli Arabalar ISO 15118'i Destekliyor?

BMW, Audi, Hyundai gibi önde gelen üreticilerin elektrikli araçları halihazırda ISO 15118'i desteklemektedir. Uyumlu modellerin sayısı artmaya devam ediyor. Standardı zaten benimsemiş markaların tüm yeni modellerinin de bunu desteklemesi büyük olasılıkla bekleniyor.

Tüm yeni EV'ler tam olarak Tak & Şarj uyumlu değildir, çünkü teknoloji güvenli sertifika yönetimi ve arka uç entegrasyonu gibi ek özellikler gerektirir. Bazı üreticiler sadece temel ISO 15118 işlevlerini uygulayabilir veya donanım, yazılım veya pazar nedenlerinden dolayı PnC desteğini geciktirebilir.

ISO 15118 Uyumlu Elektrikli Otomobillerin Listesi:

• Audi: e-tron, e-tron Sportback, e-tron GT, Q4 e-tron, Q4 e-tron Sportback, Q6 e-tron, Q8 e-tron, Q8 e-tron Sportback
• BMW: iX1, iX2, i5, i5 Touring, iX, i7
• Cupra: Born
• Ford: Mustang Mach-E
• Genesis: GV60, Electrified GV70, Electrified G80
• Hyundai: IONIQ 5, IONIQ 6
• Kia: EV9, EV6
• Lucid: Air
• Mercedes: CLA with EQ tech, EQA, EQB, EQE, EQE SUV, EQS, EQS SUV
• Porsche: Taycan, Taycan Cross Turismo, Taycan Sport Turismo, Macan
• Renault: Megane E-Tech Electric, 5
• Škoda: Enyaq iV, Enyaq Coupé iV
• Smart: EQ ForTwo
• Volvo: EX30, EC40, EX40, EX90
• VW: ID.3, ID.4, ID.5, ID.7, ID.7 Tourer, ID.Buzz

Bilmeniz gerekir ki, ISO 15118, aracın donanım tarafında hazırlanmamışsa yazılımla eklenebilecek bir özellik değildir. Bu, standardı desteklemeyen şarj cihazlarının ve elektrikli araçların güncellenemeyeceği anlamına gelir. Sadece seçtiğiniz üreticinin daha yeni modellerinin bu standartla uyumlu olmasını umabilirsiniz.

ISO 15118, EV Şarjının Geleceği mi?

Kesinlikle evet! ISO 15118, elektrikli araç şarjının geleceğidir. Bunun kanıtı, standardı destekleyen araç ve şarj istasyonlarının sayısının sürekli artmasıdır.

ISO 15118, şarj deneyimini büyük ölçüde iyileştirdiğinden, bu trendin sadece bir zaman meselesi olduğu açıkça görülüyor. Standart, Tak & Şarj ile kolaylık sağlıyor (daha kolay bir hayata kim hayır diyebilir ki?) ve V2G yetenekleri sayesinde tüm süreci daha sürdürülebilir hale getiriyor. Protokol, elektrikli araçları ve şarj istasyonlarını tek bir sistemde birleştiriyor. Bu şekilde, araç durumu ve şarj seansı detayları gibi daha zengin bilgi alışverişi sağlayarak şeffaflığı ve kullanıcı kontrolünü artırıyor. Her şey düşünüldüğünde, ISO 15118'in geleceği çok parlak görünüyor ve bir sonraki adımının ne olacağını görmek için sabırsızlanıyoruz.